2.1 Claudia
Martes, 5 de agosto

Na 4 uur intensief bezig te zijn geweest met Spaanse lessen, lopen we met ons vieren in een melige bui naar huis. We kopen bananen en als we die op hebben, plagen we elkaar met de schillen. Een laatste bananenschilworp van Roberto doet Sabine en mij besluiten de jongens in de maling te nemen. Bij onze familie aangekomen verpakken we de schillen in een zakje van de heerlijke bakkerij Xela-pan en begeven we ons naar de familie van de jongens. We willen het zakje afgeven aan ‘madre’ Antoineta met de vraag het aan de jongens te geven, maar zij nodigt ons uit binnen te komen. We leggen onze bedoeling uit maar zij blijft erg timide. Als we vragen hoe het met haar gaat begint ze te vertellen. Claudia, het dertienjarige meisje dat sinds drie dagen bij haar in huis is, met wie wij gisteren kwartet hebben gespeeld, is vandaag weggelopen. Ze is al uren zoek en het wordt al donker. Zij woonde eerst bij een buurvrouw maar kon daar niet aarden. Haar moeder wil haar niet en vader is ook geen optie. Ze heeft veel over straat gezworven en kan zich nergens meer thuisvoelen. Ze is erg klein voor haar leeftijd, door het structurele gebrek aan voedsel en vitaminen; ik had haar op negen jaar geschat. Madre Antoineta is erg overstuur. Haar zoon en een vriendinnetje van Claudia zijn naar haar op zoek.
Na een poos is er wat gestommel aan de deur en komen ze gedrieën naar binnen. Sabine maakt een welkom gebaar, waarop Claudia haar in de armen vliegt, in snikken uitbarst en niet meer los laat. Een tijd lang blijven ze zo zitten. Het vriendinnetje vertelt dat Claudia naar haar moeder was gegaan maar dat ze door haar niet werd binnengelaten. Wanneer ik het zelf te kwaad krijg, ga ik even buiten zitten. Daar is onze doña Sandra, bij wie ik mijn verhaal kwijt kan. Ze vertelt dat dit soort verhalen erg veel voorkomen in Guatemala. Wanneer ik terug naar binnen ga om Sabine te halen voor het avondeten, rent Claudia op me toe en klampt ze zich ook aan mij vast. We weten haar een klein beetje op te vrolijken en gaan dan met een bezwaard hart naar onze familie terug. De mooi verpakte bananenschillen nemen we mee en mikken we gauw in de prullenbak.

Een week later ziet Claudia er een stuk beter uit: haar gezicht is wat voller en ze is meestal vrolijk. Elke dag komt ze een dikke knuffel bij ons halen voor we naar onze bezigheden vertrekken. Soms wil ze niet meer loslaten en loopt ze achter ons aan. Wanneer we haar duidelijk maken dat Doña Antoineta haar zal gaan zoeken, kijkt ze begrijpend, groet ze ons en keert ze naar haar nieuwe thuis terug. Het is een meid met een uitzonderlijk observeringsvermogen. Na mijn eerste dag bij sportproject MatiGol kwam ik haar begroeten en het eerste wat ze zei was 'Tú eres cansada!' (jij bent moe). Op een ander moment had ze de stemming van Sabine ook door in een split second. Wellicht heeft ze dit uit noodzaak leren doorzien, in het beloop van haar onveilige leventje.

2.2 La familia
Miércoles, 6 de agosto

Na een paar dagen kijken en gissen kunnen Sabine en ik onze nieuwsgierigheid omtrent onze familie niet meer bedwingen: we besluiten te proberen erachter te komen hoe de vork hier in de steel zit. We weten namelijk niet goed met hoeveel mensen we samenwonen in dit huis en wie bij wie hoort. Er was ons verteld dat we gingen wonen bij een gezin bestaande uit een grootmoeder met haar dochter en twee kinderen, maar er spookt daarnaast af en toe een zonderlinge, oude man rond en we zagen iemand die de vader van de dochters zou kunnen zijn (maar die is inmiddels nergens meer te bekennen) én we zien een jongeman van wie we geen idee hebben wie hij is.
We stellen onze vragen zo beleefd mogelijk en zij worden heel sportief opgepakt. We krijgen al gauw te horen dat de meeste gasten erg benieuwd zijn en zij vinden het niet erg om de situatie uit te leggen.
De jongeman blijkt een highschool-student die hier op kamers woont. De volwassen man is niet de man van de twee dochters (‘Nee, want mijn dochters zijn knap!’ aldus moeder). Het is de vriend van moeder, maar hij werkt in Guatemala-stad en is alleen hier in het weekend. Waar de vader van de meiden is, weten we nog steeds niet, maar de ouders zijn in ieder geval gescheiden. De zonderling blijkt de man van grootmoeder te zijn. Echter, zij zijn een aantal jaren geleden informeel gescheiden. Hij woont nu in een kamertje achter mij en bakt af en toe een ei voor zichzelf, in de keuken van de familie. De rest van de dag zit hij op zijn bed te zitten en 's nachts gaat hij tv kijken in de huiskamer.

Moeder is een intelligente vrouw met bijzonder veel humor. Ze steekt graag overal de draak mee en kan hartelijk om onze steeds gewaagder opmerkingen lachen, evenals om de gekke situaties die ontstaan door onze gebrekkige kennis van de Spaanse taal en om de ontelbare bultjes die we op ons lijf hebben dankzij de vlooien en luizen van hondje Toby.
Grootmoeder is een bijzonder lieve vrouw. Het gaat echter niet goed met haar. Ze heeft suikerziekte en is bijna blind. We zien dat ze erg moe is. Wanneer we tijd hebben, nemen we de afwas van haar over. Soms ben ik bang dat we haar tijdens ons verblijf nog zullen zien gaan. Maar het lijkt erop dat de mensen hier taaier zijn dan in het comfortabele Nederland.

2.3 La maestra
Jueves, 7 de agosto

Door de vele uren die ik samen met mijn maestra Spaans doorbreng, wisselen onnozele en diepzinnige gesprekken zich met regelmaat af. Vandaag praten we onder andere over het vrijwilligerswerk dat ik vanaf volgende week zal gaan doen. Als bezoeker van Guatemala stel ik haar de vraag of ze zelf weleens gereisd heeft. Als antwoord krijg ik dat ze soms wel reist, in de ochtend of in de avond, als ze niet hoeft te werken. Ik vraag of ze er meer over wil vertellen.
Vanaf haar 17e was zij verantwoordelijk voor haar jongere zussen. Zij werkte en zorgde voor hen. Haar zussen trouwden beide rond hun 16e jaar en hadden veel problemen binnen hun nieuwe gezinnen. Zelf trouwde zij veel later en kreeg zij een zoon. Binnen twee jaar kreeg haar man zodanig veel psychische problemen dat zij uit zelfbescherming bij hem weg is gegaan. Zij voedde haar kind op, verdiende haar eigen geld en heeft het op een of andere manier nog voor elkaar gekregen om docente Spaans te worden én social worker voor kinderen in het lager onderwijs. Zo’n 20 jaar lang werkte ze 10 uur per dag; ‘s ochtends op school en ‘s avonds als docente Spaans. Tijdens schoolvakanties werkte ze extra als docente; vakanties waren er niet bij. Ze sluit het gesprek af door te vertellen dat haar zoon inmiddels advocaat is, waardoor het voor haar mogelijk is geworden om minder te werken.
Mijn hoofd is vol, en dit keer niet van de intensiviteit van de les.